Hommage Henk Klop

Henk Klop (musicus, componist en kunstschilder) werd geboren op 5 juni 1946 in Hardinxveld-Giessendam (NL), de plaats waar hij heeft gewoond en waar hij op 22 april 2017 is overleden.

Herinneringen: Als 12-jarig jochie, in 1976 hoorde ik voor het eerst iets over Henk van mijn eerste orgelleraar. Hij vertelde toen dat Henk had gespeeld in de Notre Dame van Parijs, dat hij de Prix 'd exellence voor orgel had gewonnen, dat Henk geweldig kon improviseren, enz. Feit is dat hierdoor mijn intersesse voor deze, voor mij toen zeer mysterieuze man, werd gewekt. Ik kocht van mijn zakgeld een LP (opgenomen in de Saint-Clothilde in Parijs) en draaide hem helemaal 'grijs'. Met name Henks 'Choral-Improvisation' (laatste nummer op kant 1) ben ik nooit meer vergeten. Het stuk doet me altijd terug denken aan mijn jeugd.

Ik had toen geen verstand van Franse orgelmuziek en van symfonische orgels, maar op de een of andere manier reageerde ik op Henks Franse stijl van orgelspelen. Een paar jaar later mocht ik studeren op het orgel in de Oude kerk van Hardinxveld-Giessendam. Ik herinner me nog de gedachte die daar steeds terug kwam: hier heeft Henk ook gespeeld. Mijn orgelleraar vertelde me dat Henk zich niet meer thuis voelde in deze kerk. "In een kerk moet het stinken naar de wierook", zo zei Henk dat, aldus mijn orgelleraar toen.

Lamento: Het was in 1979 dat ik als 14-jarige jongen vanuit Hardinxveld-Giessendam op zaterdagavond naar Gorinchem fietste. Ik had in een orgelblad gelezen dat Henk Klop op 14 juli een orgelconcert zou geven. Zijn laatste concert, want Henk zou stoppen met orgelspelen en zou verder gaan als kunstschilder. Voor mij was dat toen onbegrijpelijk. Ik snapte daar helemaal niets van. Met een weemoedig gevoel kwam ik bij Grote kerk in Gorinchem aan, waar ik het kleine, bolle, rode Fiatje van Henk naast de toren zag staan. Die avond werd ik enorm geraakt door een werk wat Henk van zichzelf speelde, namelijk zijn Lamento, die gedrenkt is in de Franse orgelstijl, al wist ik toen niet wat dat was. Wel weet ik nu nog waar ik toen in de kerk zat. Ook het gevoel dat die muziek bij me teweeg bracht, kan ik nog oproepen. Op de terugweg naar huis werd ik, fietsend op de dijk tussen Gorinchem en Boven-Hardinxveld, ingehaald door een klein, bol, rood Fiatje.... Het was Henk, onwetend van het gevoel dat hij die avond in mijn jongenshart met zijn muziek had losgemaakt. Een gevoel dat mijn leven lang muzikaal met me meegaat. Eenmaal thuis zocht ik in het woordenboek op wat Lamento betekende: klacht. Die avond knipte ik de foto van Henk (waarop hij zit achter de speeltafel van het orgel in de Grote kerk te Gorinchem) uit het orgelblad en hing die met plakband op boven mijn bed.

In de loop der jaren heb ik alle cd's van Henk die uitkwamen gekocht, ik genoot van zijn manier van muziek maken en zijn improvisaties. Na het overlijden van Henk is er een box met 21 cd's uitgegeven, opnamen van vroeger. Ik heb de muziek 'herbeleefd', alleen stond er helaas op al die cd's geen opname van het Lamento dat op mij toen zo'n verpletterende indruk had gemaakt..... Na enig navragen werd duidelijk dat Henk dit Lamento in 1979 heeft geschreven en één keer heeft gespeeld. Inmiddels heb ik daar een opname van gekregen, iets waar ik heel blij mee ben! 

Dichterbij: De muziek van Henk, zijn manier van spelen, het is me altijd blijven achtervolgen. Eerst in de periode toen ik in Nederland organist was, maar zeker sinds ik in Antwerpen (België) organist ben. De kerk waar ik nu speel voldoet aan de voorwaarde van Henk;"'het stinkt naar wierook'. Daarbij, het groot orgel hier heeft de Frans romantische opbouw; alle registratieaanwijzingen in de muziek van Henk kan ik toepassen. Voor mijn gevoel ben ik nu dichterbij de klankwereld van Henk gekomen. Datgene waar ik voorheen in de muziek naar verlangde, is nu realiteit geworden. Ik snap achteraf nu ook beter, waarom ik me als organist in Nederland eigenlijk nooit helemaal thuis voelde. In de Sint-Walburgiskerk in Antwerpen heb ik bij de speeltafel van her groot orgel, naast de klavieren, de foto van Henk (uit het blad De Orgelvriend 2002) opgehangen. Een blijvende herinnering aan de organist/componist die, in mijn jonge jaren, muzikaal iets wakker gemaakt heeft bij me.

En thuis bij mij in Antwerpen, boven mijn bed, heb ik nu geen foto, maar een echt kunstwerk hangen; een prachtig schilderij door Henk zelf gemaakt! Op deze manier is de kunstenaar uit het dorp waar ik gewoond heb, in mijn nieuwe leefomgeving in België tastbaar aanwezig.

Hommage: Vijf maanden na het overlijden van Henk heb ik, op 16 september 2017, een orgelconcert gegeven in de Hervormde kerk te Boven-Hardinxveld. Een deel van het concertprogramma was gewijd aan de muziek van Henk. Tijdens dat concert heb ik, hoe kan het anders, o.a. het Lamento, dat ik hem 38 jaar geleden tijdens die ene keer in Gorinchem heb horen spelen, en dat in zijn eigen handschrift is uitgegeven, zelf gespeeld. Dit als hommage aan Henk Klop, de organist/componist/kunstschilder uit Hardinxveld, uitgevoerd als oud-inwoner van Hardinxveld, en dat in een kerk in Hardinxveld!

Op 18 mei 2018 speelde ik het Lamento tijdens een orgelconcert in de Sint-Walburgiskerk in Antwerpen. Hier kwam deze muziek perfect tot zijn recht! Ik was er trots op om muziek van Henk in Antwerpen te laten horen. Een paar dagen na het concert kreeg ik een berichtje waarin stond: "Jan, de zoektocht naar de cd's van Henk Klop is begonnen. Zijn Lamento dat je afgelopen vrijdag speelde maakte zo'n diepe indruk, daar moet ik meer van gaan luisteren!"

CD: In oktober 2018 nam ik de CD 'May way on organ' op in de Sint-Walburigskerk te Antwerpen. Hierop staan o.a. 2 werken van Henk: uiteraard het Lamento, en aansluitend zijn prachtige Choralprélude: 'Aus tiefer not schrei ich zu Dir'.

Choral-Improvisation: Na dit alles bleef er voor mij nog één ding over, namelijk het proberen te reconstrueren/noteren van de Choral-Improvisation van Henk, die op de LP uit de Sainte Clotilde staat. Als jongen fantaseerde ik om dit zelf ooit te kunnen spelen. Begin 2019, zo'n 45 jaar na de opname, heb ik het stukje voor stukje, zo goed mogelijk uitgewerkt. Voor mij was dit tegelijk zoiets als vastleggen van jeugdsentiment. Natuurlijk is mijn reconstructie/notatie niet precies zoals Henk het heeft gespeeld. Dat kan ik niet exact terughalen, en dat hoeft ook niet. Ik ben gewoon tevreden met het resultaat. Op 13 januari 2019 speelde ik deze muziek voor het eerst 'live' op het orgel in de Sint-Walburgiskerk tijdens de communie in de zondagsmis. Gevolg: werkelijk ademloos stil luisterende mensen, en een mooie opmerking van de priester aan het einde van de mis over de prachtige muziek. (Klik hier om het te beluisteren).

Reliëf "De componist": Aan mijn dochter Petra, die beeldhouwer is en in Antwerpen haar atelier heeft, heb ik gevraagd om bij deze Choral-Improvisation iets moois te maken. Hier had zij zin in, mede omdat de naam Henk Klop voor haar herinneringen oproept aan de orgelmuziek die zij in haar jeugd via haar vader heeft gehoord. Petra besloot om een reliëf (een kunstwerk met een uitspringende oppervlaktestructuur) te maken. Zij gaf het de naam "De componist". Op de achtergrond van het reliëf is het interieur van de Sainte-Clotilde in Parijs te zien, waar Henk in 1974 zijn Choral-Improvisation speelde. Op de voorgrond, uitspringend ziet u een sfeerimpressie van het portret van Henk naar aanleiding van een foto uit 2002 in het blad De Orgelvriend. Op de rechtse vertikale kolom zijn muzieknoten aangebracht. Dit verwijst naar mijn notatie van Henks Choral-Improvisation begin 2019. In september 2019 deden Petra en ik (vanuit de Sint-Walburgiskerk) mee aan de Open Atelierdagen in Antwerpen, en is het reliëf opgesteld in de kerk. Omdat Henk zich meer kunstschilder dan componist voelde (aldus een artikel in De Orgelvriend) is het reliëf toen op een grote schildersezel geplaatst. Uiteraard heb ik tijdens deze dagen muziek van Henk gespeeld!

Wens: Nu, met dit alles, is mijn persoonlijke hommage aan Henk Klop compleet. Mede ook omdat in april 2019, twee jaar na Henks sterfdatum, Organroxxradio, op mijn verzoek, een hele dag (24 uur) uitsluitend muziek van Henk is geprogrammeerd en uitgezonden! Daar was ik echt blij mee. Ik hoop dat velen de muziek van Henk zullen gaan ontdekken, aanhoren en spelen! Voor mezelf heb ik nog één wens, namelijk om de Choral-Improvisation zelf nog eens te spelen op het orgel in de Sainte-Clotilde in Parijs. Wie weet gaat dat er nog eens van komen. :-)

CD "In memoriam": In oktober 2020 heb ik in de Sint-Walburigkerk een cd opgenomen met de latere composities van Henk Klop. Ze dateren uit de periode 2000 - 2015. Aan deze cd gingen maanden van voorbereiding vooraf. Eerst heb ik namelijk alle composities van het handschrift van Henk ingevoerd in een muziekprogramma in de computer. Dat was een tijdrovende, maar tegelijk ook leerzame bezigheid. Noot voor noot leerde ik de muziek kennen. De werken op de cd zijn (op één na) niet eerder opgenomen of uitgevoerd geweest. Bijzonder is dat ze als In memoriam zijn geschreven naar aanleiding van het overlijden van familie en vrienden. Voor mij persoonlijk is deze cd een 'In memoriam" aan Henk Klop geworden, de musicus/componist/kunstschilder uit de woonplaats waar ik ben opgegroeid. De cd is opgedragen aan de weduwe van Henk Klop, zij heeft ook het eerste exemplaar ontvangen.

In de komende tijd hoop ik me verder in te zetten om de composities van Henk Klop onder de aandacht te brengen. Geweldig was dit jaar voor mij het moment dat in de Antwerpse Kathedraal muziek van Henk Klop op het programma stond. Wie weet waar zijn muziek allemaal nog meer gespeeld gaat worden.

Hommage aan Henk: Toccata Moderne

Zie voor meer info:

• Website van Henk Klop
• Interview uit het blad De Orgelvriend.
• Bladmuziek uitgegeven bij Donemus
• Bladmuziek Six Choralpreludes pour grand orgue
• Bericht van het overlijden van Henk in Orgelnieuws.
• Artikel in de krant n.a.v. cdbox die na het overlijden van Henk is uitgegeven.
• Boek: Henk Klop, leven en werk (niet meer verkrijgbaar)